List otwarty do władz Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej

Poniżej zamieszczamy list otwarty do Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej wyrażający nasz sprzeciw wobec zaproszenia przez nich Marcusa i Susan Evansów na IX Konferencję PTPPd, psychologów propagujących terapię konwersyjną osób transpłciowych.

Treść listu

Szanowni Państwo,

Z oburzeniem przyjmujemy informację o zaproszeniu Marcusa i Susan Evansów na IX konferencję Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej mającą odbyć się w dniach 10-11 września 2022 roku.

Marcus i Susan Evansowie w tworzonych przez siebie artykułach, książkach, wywiadach i publikacjach wielokrotnie wypowiadają się o osobach trans w sposób deprecjonujący, patologizujący i podważający ich tożsamość płciową. Proponowane przez nich interwencje psychoterapeutyczne sprowadzają się do prób wpływania na transpłciowe dziecko lub nastolatka, by porzuciło swoją tożsamość płciową – innymi słowy, są formą terapii konwersyjnej.

— w wywiadzie Moim zadaniem jest myśleć. Psychoanalityczne podejście do dysforii płciowej opublikowanym w numerze 8. periodyku Psychoterapia Psychodynamiczna w Polsce, Marcus Evans stwierdza: „Myślę, że wiele z operacji zmiany płci będzie w przyszłości traktowane tak, jak my teraz traktujemy lobotomię”. W wywiadzie wiąże transpłciową tożsamość płciową z „pozycją paranoidalno-schizoidalną”, brakiem uprawiania seksu przez nastolatków, zaburzeniami osobowości borderline oraz „zlaniem się z matką i erotyzowaniem jej”. Dane dotyczące wysokiego odsetka satysfakcji z korekty płci uznaje za „fałszywe” bez żadnego uzasadnienia dla tak skrajnego stwierdzenia. Evans nie podaje źródeł dla większości ze swoich stwierdzeń z wyjątkiem paru odniesień do prac z lat 70. autorstwa Roberta Stollera oraz Mervina Glassera, terapeutów konwersyjnych dążących do „zapobiegania” rozwojowi homoseksualności i zachowań nienormatywnych płciowo u dzieci.

— w artykule Marcusa Evansa Freedom to think: the need for thorough assessment and treatment of gender dysphoric children z 2020 r. autor porównuje zwiększającą się widoczność transpłciowych dzieci do epidemii anoreksji, a dostęp do interwencji afirmujących płeć do zachęcania osób z anoreksją do głodzenia się. Evans w celu udowodnienia tezy, że diagnostyka transpłciowych dzieci i nastolatków powinna być dłuższa stara się przedstawić interwencje afirmujące płeć w jak najbardziej negatywnym świetle - twierdzi że zastosowanie blokerów dojrzewania w wieku 14 lat jest równoznaczne ze zgodą na operacje genitaliów lub usunięcia gonad oraz szerzy medyczną dezinformację jakoby blokery dojrzewania miały powodować bezpłodność i utratę zdolności do orgazmu.

— proponowany przez Evansów model terapeutyczny jest skrótowo opisywany w artykule First, Do No Harm: A New Model for Treating Trans-Identified Children opublikowanym na portalu Quilette w lutym 2021 r. Według autorów terapuci akceptujący tożsamość transpłciowych dzieci mogą tym samym „cementować ich tożsamość” i uniemożliwiać „akceptację naturalnego ciała”. Transpłciowa młodzież ma „podświadomie pragnąć, by figura rodzica weszła w ich życie i pomogła im zrozumieć część siebie, którą chcą odrzucić”. Zbytnia pewność w swojej tożsamości ma być według Evansów „czerwoną flagą” świadczącą o tym, że dana osoba ignoruje negatywne konsekwencje tranzycji. Zadaniem terapeuty ma być integracja tych części osobowości, które transpłciowa młodzież chce odrzucić oraz podważanie transpłciowej tożsamości w celu poszukiwania jej „prawdziwych przyczyn”. W żadnym miejscu artykułu autorzy nie dopuszczają do siebie możliwości, że tranzycja medyczna może być czymś przynoszącym spełnienie i satysfakcję osobom transpłciowym, a płeć przypisana przy urodzeniu nie stanowi wcale „odrzucanej części osobowości”.

— na stronach swojej najnowszej książki Gender Dysphoria A Therapeutic Model for Working with Children, Adolescents and Young Adults wielokrotnie podważają tożsamość płciową niepełnoletnich osób transpłciowych, określając ją „sztywnym system wierzeń” (fixed belief system, s. 28), objawem nierozwiązanych zaburzeń na innym polu (s. 57) lub wynikiem presji rodziców cierpiących na zastępczy zespół Munchausena (s. 74). W celu podparcia tych tez autorzy powołują się na skompromitowaną teorię Lisy Litman o „dysforii płciowej o nagłym początku” (ang. rapid onset of gender dysphoria)¹², a także na badania Kennetha Zuckera o krótkotrwałości transpłciowej tożsamości u dzieci, wielokrotnie krytykowane ze względów metodologicznych³⁴ (część z tych problemów już opisywaliśmy w jednym z naszych artykułów). Evansowie nie okazują opisywanym transpłciowym pacjentom podstawowej formy szacunku w postaci uszanowania ich decyzji o zmianie rodzaju gramatycznego i imienia, np. używając wobec transpłciowej kobiety jej poprzedniego, męskiego imienia (s. 183). Zwiększający się odsetek dzieci i nastolatków określających się jako transpłciowe autorzy porównują do kryzysu opioidowego (s. 39). Autorzy wielokrotnie powołują się na prace i działalność Kennetha Zuckera, kanadyjskiego psychologa, którego klinika została zamknięta po tym jak stan Ontario zakazał prowadzenia terapii konwersyjnych.⁵⁶ W wywiadzie dla TransAdvocate Erika Muse, trans kobieta, która jako nastolatka przetrwała prowadzoną przez Zuckera terapię, stwierdziła po latach: „Czuję się jakby zniszczył mi życie (...) jakby zniszczył mnie jako osobę”.⁷

Wszystkie powyższe interwencje medyczne są niezgodne z obecną wiedzą naukową oraz wytycznymi organizacji psychologicznych oraz pediatrycznych. Szeroki konsensus dowodzi skuteczności interwencji afirmujących płeć w zmniejszaniu cierpienia wśród dorosłych osób transpłciowych,⁸ a powiększający się zbiór danych pokazuje analogiczny efekt wśród transpłciowej młodzieży.⁹ Podejście Evansów pozostaje w zupełnej niezgodności z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej według których rolą specjalistów od zdrowia psychicznego jest wsparcie w takiej tożsamości i ekspresji płciowej jaką dane dziecko obiera, bez patologizowania lub wywieranie presji w jakąkolwiek stronę.¹⁰ Model terapeutyczny, w którym dzieci i nastolatkowie są zmuszani do dowodzenia prawdziwości swojej tożsamości i obrony przed terapeutą wmawiajacym im, że w rzeczywistości wynika ona z czegoś innego, jest w rzeczywistości terapią konwersyjną, formą przemocy potępioną przez wszystkie znaczące organizacje medyczne.¹¹ Praktyki konwersyjne są traumatyzujące i powiązane ze zwiększonym odsetkiem prób samobójczych.¹²

Możemy tutaj jedynie zarysować jak głęboko transfobiczna jest książka państwa Evansów. Gorąco zachęcamy do przeczytania jej recenzji On Trying to Pass off Transphobia as Psychoanalysis and Cruelty as Clinical Logic autorstwa psychoteraputki Avgi Saketopoulou.¹³ Działalność państwa Evansów wykracza poza granice potrzebnej i wartościowej debaty naukowej odnośnie wsparcia transpłciowych dzieci - stanowi ona zorganizowany atak na naszą autonomię cielesną i dostęp do tranzycji, w którym pseudonaukowa retoryka ma być wyłącznie przykrywką dla systemowej eliminacji opieki zdrowotnej dla osób trans. Stanie się to tym jaśniejsze po bliższym przyjrzeniu się pozostałej działalności państwa Evansów, którą przybliżymy w następnych paragrafach.

Marcus i Susan Evansowie zyskali rozgłos w mediach po odejściu Marcusa Evansa z pozycji zarządcy z radzie nadzorczej przy brytyjskiej Tavistock Gender Identity Development Service w 2019 roku. O swoich doświadczeniach i powodach odejścia z Tavistock wypowiadali się w prasie. Susan Evans pojawiła się na szerszą skalę w gazecie The Telegraph w materiale przygotowanym przez Josephine Bartosch,¹⁴ dziennikarki związanej z brytyjskim ruchem gender critical. Bartosch nie uznaje transpłciowości jako zjawiska, a w swoich tekstach publicystycznych określa ją mianem ideologii, lobby czy „social contagion” sugerując tym samym, że transpłciowością można się zarazić. Marcus Evans z kolei opublikował pierwszy większy artykuł o swoich doświadczeniach na portalu Quilette, popularnego miejsca publikacji dla wielu pseudonaukowych tez (włączając w to obronę klasyfikowania ras ludzkich w oparciu o kształt czaszki¹⁵). Samo Quilette programowo przedstawia transpłciowość jako „ideologię gender”, „denializm płci” czy „genderowy ekstremizm”. Zachęcamy do zerknięcia na tag transgender, by przekonać się samodzielnie o poziomie publikacji. Obecnie Evansowie są częstymi gośćmi zarówno w mediach transfobicznych feministek jak i chrześcijańskich fundamentalistów.

Susan Evans brała bezpośredni udział w pozwie przeciwko klinice Tavistock, który przerodził się później w przegraną w drugiej instancji sprawę Tavistock v Bell. Wbrew staraniom Evans zdecydowano o nieograniczeniu dostępu do tranzycji i blokerów dojrzewania. Argumentacja używana przez stronę Evans oraz Bell opierała się na podważeniu tzw. Gilick competence, anglosaskiego konceptu prawnego regulującego wyrażanie zgody na zabiegi medyczne przez osoby małoletnie. Evans i Bell w tym celu współpracowali z prawnikiem Paulem Conrathe przedstawicielem ProLife Alliance i Society for the Unborn Children. W opinii analityków prawnych¹⁶ jego atak na Gilick competence był jasno powiązany z chęcią odebrania wszelkich praw reprodukcyjnych osobom poniżej 18 roku życia, włączając w to dostęp do aborcji oraz antykoncepcji hormonalnej.

Małżeństwo Evansów współpracuje z podmiotami dążącymi do odebrania osobom transpłciowym autonomii cielesnej nie tylko w sferze medialnej, lecz także zawodowej. W chwili obecnej Marcus Evans pełni funkcję doradczą w Society for Evidence Based Gender Medicine.¹⁷ SEGM to jednoznacznie anty-trans think tank, nieuznawany w świecie naukowym – odmówiono im udziału w dorocznej konferencji American Academy of Pediatrics, jednej z najbardziej prestiżowych instytucji zajmujących się transpłciowością.¹⁸ Ponadto SEGM dążył do ograniczenia dostępu do opieki zdrowotnej osób trans w stanie Arizona przez uniemożliwienie jakiejkolwiek ich refundacji, co łamie przepisy antydyskryminacyjne zawarte w Obamacare.¹⁹ W radzie nadzorczej SEGM do niedawna zasiadała również Julie Maxwell,²⁰ pediatrka NHS i dyrektorka Family Education Trust²¹ - religijnej organizacji opowiadającej się przeciwko osobom LGBT i popierającej stosowanie przemocy fizycznej wobec dzieci.²² Model finansowania SEGM jest niejasny. Dziennikarze śledczy z Trans Safety Network udowodnili, że organizacja otrzymuje anonimowe donacje o wartości kilkunastu-kilkudziesięciu tysięcy dolarów i nie wypełnia obowiązkowych dla organizacji non-profit oświadczeń podatkowych.²³

Małżeństwo Evansów pełni rolę doradców w kolejnej organizacji nienawistnej wobec osób trans, Genspect International.²⁴ Według analizy dziennikarzy z organizacji Health Liberation Now, Genspect jest blisko związany ze znaczącą liczbą innych podmiotów sprzeciwiających się „ideologii gender” i promujących terapię konwersyjne na osobach LGBT.²⁵ Genspect promuje i współpracuje z brytyjską organizacją Our Duty²⁶, która określa swoje cele jako ustanowienie zakazu tranzycji do 25 roku życia i dążenie przez terapeutów do wyeliminowania transpłciowości jako zjawiska (jako swój cel organizacja wyznaczyła sobie „100% desistance rate”, rozumiany tu jako powrót do płci przypisanej przy narodzinach²⁷). Genspect International próbuje pozycjonować się jako organizacja naukowa, otwarta i stawiająca na dialog. W bezpośrednim towarzystwie innych terapeutów konwersyjnych i sprzymierzeńców z fundamentalistycznej prawicy pozory te przestają być utrzymywane – w prywatnej rozmowie założycielka Genspect, Stella O’Malley, stwierdziła jasno, że jej celem jest całkowity zakaz tranzycji dzieci i młodzieży.²⁸

Jak wykazaliśmy, działania Marcusa i Susan Evansów są skrajnie transfobiczne i przeczą wiedzy psychologicznej w obszarze osób trans. Pragniemy zaznaczyć nasz stanowczy sprzeciw wobec promowania terapeutów konwersyjnych w Polsce, jak i przypomnieć, że Victor Madrigal-Borloz, Niezależny Ekspert ONZ, działający na podstawie analizy International Rehabilitation Council for Torture Victims, uznaje tego typu praktyki za formę tortur i wzywa do ogólnoświatowego zakazu ich stosowania.²⁹

W ostatnich miesiącach obserwujemy intensyfikację działań prawicy wymierzonych w osoby transpłciowe, zarówno za granicą (zakazy tranzycji osób niepełnoletnich w wielu stanach amerykańskich) jak i w Polsce (wypowiedzi Jarosława Kaczyńskiego, petycja Ordo Iuris o wprowadzenie analogicznego zakazu tranzycji w Polsce). Specjaliści zdrowia psychicznego, jako osoby odpowiedzialne za wspieranie swoich transpłciowych pacjentów, powinni w takiej sytuacji stanowić przeciwwagę dla tego trendu, stąd wyrażamy nadzieję, że Państwa decyzja o zaproszeniu Evansów jako gości konferencji nie wynika z aprobaty dla ich poglądów i działalności ani sympatii politycznych, a jedynie z nieświadomości. W świetle powyższych faktów wierzymy jednak, że jedynym wyjściem z tej przykrej sytuacji jest wycofanie zaproszenia. Służymy pomocą w poszukiwaniu innych psychoterapeutów, których warto ugościć na Państwa konferencji. Temat dysforii płciowej wśród młodzieży jest niezwykle istotny, ale równie istotnym jest potraktowanie go rzetelnie i z szacunkiem wobec osób transpłciowych oraz z ich aktywnym udziałem.

Z poważaniem

Podpisy

Organizacje i grupy nieformalne

• Zespół tranzycja.pl
• Fundacja Trans-Fuzja
• Rada Języka Neutralnego
• Stowarzyszenie My, Rodzice
• Stowarzyszenie Grupa Stonewall
• Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii
• Stowarzyszenia na rzecz osób LGBT Tolerado
• Stowarzyszenie Queerowy Maj
• Fundacja Równość.org.pl
• Fundacja Młodorośli
• Równik Praw
• Fabryka Równości
• Stowarzyszenie Kultura Równości
• Lambda Szczecin
• Kolektyw Grupa Nieustającej Pomocy
• Homokomando
• Fundacja Herstory
• Strajk Kobiet Kraków
• Fundacja Psycho-Edukacja
• Stowarzyszenie Łódzkie Dziewuchy Dziewuchom
• Inicjatywa 8 Marca
• Stowarzyszenie Nomada
• Poznański Ruch Antyfaszystowski (Kolektyw PyRA)

Środowisko naukowe i medyczne

• Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej im. Prof. Zdzisława Bizonia (PTTPB)
• Porozumienie Rezydentów
• dr n. społ. Karolina Staniaszek - psycholożka, psychoterapeutka, superwizorka, wiceprzewodnicząca PTTPB
• dr n. med. Łukasz Müldner-Nieckowski, psychiatra, psychoterapeuta, seksuolog, superwizor, przewodniczący zarządu SNP PTP, prezes PTPJ.
• dr n. o zdr. Kosma Kołodziej, CM UMK
• dr hab. prof. UAM Marcela Kościańczuk
• dr n.med. Adam Woźniak - specjalista psychiatra
• dr Anna Tylikowska, psycholożka i psychoterapeutka
• dr n. hum. Anna Mach-Żebrowska - certyfikowana psychoterapeutka, psycholożka,
• dr Aleksandra Sarna - psycholog
• dr Armen Mekhakyan - psycholog, psychoterpeuta, współautor audycji Dobra terapia
• dr Andrzej Śliwerski, Instytut Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego, psychoterapeuta
• dr Alicja Fidowicz, Uniwersytet Jagielloński
• lek. Paula Ziółkowska - rezydentka chorób wewnętrznych
• lek. Ewa Bujacz - psychiatrka dzieci i młodzieży, psychoterapeutka dzieci i młodzieży w trakcie szkolenia
• lek. Urszula Domysławska - rezydentka psychiatrii dzieci i młodzieży
• lek. Julia Pankiewicz - rezydentka psychiatrii
• lek. Ania Tereszko - rezydentka psychiatrii, psycholożka
• lek. Maja Czepiel - rezydentka psychiatrii
• lek. Monika Szymczakowska - psychiatra
• lek. Olga Sikorska - psychiatra
• lek. Patrycja Rybak - rezydentka psychiatrii
• lek. Agata Chylińska - rezydentka psychiatrii
• lek. Leszek Asman - specjalista psychiatra
• lek. Miłosz Kotarba - specjalista psychiatra
• lek. Katarzyna Marzęda
• lek. Karolina Stachowiak
• mgr Agnieszka Tousty-Ingielewicz - psycholożka, psychoterapeutka, przewodnicząca PTTPB
• mgr Dorota Baran - psycholog, seksuolog kliniczny, psychoterapeuta, skarbnik PTTPB
• mgr Miłosz Dziedziak - psycholog, seksuolog, psychoterapeuta
• mgr Agata Młynarczyk-Burek - psycholog, psychoterapeuta uzależnien
• mgr Jan Świerszcz - psycholog, psychoterapeuta
• mgr Krzysztof Kościółek- superwizorem, psychoterapeuta, seksuolog
• mgr Grzegorz Marek - psycholog, psychoterapeuta, działacz społeczny
• mgr Julianna Graczyk - psychoseksuolożka
• mgr Joanna Maciejewska, psycholożka
• mgr Daniel Pobudkiewicz - psycholog
• mgr Aleksandra Woźniak-Miszewska - psycholog
• mgr Angelika Sadkowska - psycholożka
• mgr Joanna Kruk - psycholożka, psychoterapeutka
• mgr Daniela Frygier - socjoterapeutka
• mgr Paulina Tokarczyk - psycholożka, psychoterapeutką w trakcie certyfikacji
• mgr Lidia Rymarkiewicz-Wnęk - psycholog, psychoterapeuta w procesie certyfikacji
• mgr Beata Sieczko - psychoterapeutka
• mgr Magdalena Kujda - psycholog, psychoterapeuta
• mgr Katarzyna Grabia - psycholog
• mgr Artur Król - psycholog, seksuolog
• mgr Maria Biegańska-Prochaczek - psycholożka, psychoterapeutka
• mgr Dominika Rajska - psycholożka, psychoterapeutka
• mgr Marcin Grabowski - psycholog, seksuolog, psychoterapeuta
• mgr Magdalena Widłak-Langer - psycholożka
• mgr Ela Kardacka-Gruszka - psycholożka, oligogrenopedagożka, terapeutka zajęciowa
• mgr Maciej Dąbrowski - psycholog, psychoterapeuta
• mgr Barbara Janisławska - psycholożka, psychoterapeutka
• mgr Jadwiga Samolińska - psychoterapeutka
• mgr Patrycja Orłowska - psycholog
• mgr Daria Świderek - psycholożka, seksuolożka
• mgr Anna Tobolewska - psycholożka, psychoterapeutka
• mgr Maciej Schmidt - psycholog, seksuolog
• mgr Karolina Królikowska-Grzelak - psycholog, psychoterapeutka
• mgr Martyna Dutkiewicz - psycholog, psychoterapeuta w trakcie certyfikacji
• mgr Rafał Suchta - psycholog, interwent kryzysowy
• mgr Dominika Paradowska - psycholożka, psycholożka- seksuolożka
• mgr Halina Zaszkiewicz - psycholożka
• mgr Lena Skalska - psycholog
• mgr Malgorzata Pyka - Biegła sadowa z zakresu psychologii
• mgr Aleksandra Błaszkiewicz-Okrągły - psycholog, psychoterapeutka, seksuolog
• mgr Kamil Elkader - psycholog, psychoterapeuta
• mgr Jacek Jarmuła - pracownik psychiatrycznej opieki zdrowotnej
• mgr Olga Woźna - psycholożka, seksuolożka, psychoterapeutka w procesie szkolenia
• mgr Mateusz Gawiński - psycholog, psychoonkolog, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny w trakcie certyfikacji
• mgr Magdalena Smaś-Myszczyszyn - psychoterapeutka, seksuolożka, specjalistka psychoterapii uzależnień, syperwizorka
• mgr Joanna Frejus - psycholożka, psychoterapeutka, prezeska Fundacji Czułość
• mgr Anna Jurek - psycholog, psychoseksuolog, psychoterapeuta
• mgr Barbara Puchalska - specjalista ochrony zdrowia
• mgr Monika Kowalska-Wojtysiak - psycholog, coach kryzysowy
• Dominik Haak i zespół Centrum Terapii HAAK w Poznaniu
• Bezpieczne Miejsce, Centrum Terapii DBT - Maria Bagińska, Martyna Stefańska, Ada Gomoradzka, Zuzanna Kalinowska, Antoni Głaz, Joanna Wiatr-Abramowska i Ewa Grzybowska
• Wyraziście - Centrum wsparcia, rozwoju i komunikacji
• Polskie Stowarzyszenie Studentów i Absolwentów Psychologii
• Tęczowy Port UG - organizacja studencka przy Uniwersytecie Gdańskim
• Stowarzyszenie Społeczności LGBT+ UAM
• Queerowy Ruch Akademicki PW (QRA PW)
• Studenckie Koło Naukowe Psychoterapii „Dialog” przy Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

Osoby publiczne

• Anna Grodzka - współzałożycielka Fundacji Trans-Fuzja, posłanka na Sejm RP
• Lalka Podobińska - współzałożycielka Fundacji Trans-Fuzja
• Marek Urbaniak - prawnik i działacz społeczny
• prof. Joanna Senyszyn -posłanka na Sejm RP
• Marcin Dzierżanowski - dziennikarz, współzałożyciel Fundacji Wiara I Tęcza
• Zuzanna Piechowicz - dziennikarka, współautorka audycji Dobra terapia
• Maja Heban - dziennikarka
• Anna Tess Gołębiowska - dziennikarka
• Miłosz Wiatrowski - dziennikarz
• Jędrzej Dudkiewicz - dziennikarz
• Piotr Jacoń - dziennikarz
• Wiktoria Jacoń
• Lu Olszewski - aktywistka
• Linus Lewandowski – aktywista
• Sybil Grzybowski - aktywista
• Magdalena Pilecka - aktywistka, blog_ka.pl
• Aleksandra Knapik-Gauza i Katarzyna Gauza - aktywistki
• Edyta Baker - aktywistka
• Janina Bąk - aktywistka
• Jakub Sajkowski - poeta, tłumacz
• Adrian Jasiński - aktywista LGBT+ Activist Sanok i działacz Demokratów Ziemi Sanockiej
• Bartosz Treder - radny Dzielnicy Suchanino w Gdańsku, aktywista na rzecz osób LGBT+, działacz miejski
• Mateusz Panek - Nowa Lewica
• Piotr Bucki - edukator, autor

Aktualizacje

W następstwie naszego listu otwartego, oświadczenia wydały także Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej oraz Polskie Towarzystwo Seksuologiczne.