Czy transpłciowa tożsamość u nastolatków to przemijająca moda? Jak pokazują najnowsze badania – nic bardziej mylnego!

Badacze Uniwersytetu Amsterdamskiego, prowadzeni przez Catherinę van der Loos, użyli danych amsterdamskiego Centrum Dysforii Płciowej z lat 2000-2022 o diagnozach transpłciowości i wypisywanych receptach. Sprawdzili, ile osób, u których rozpoczęto terapię w wieku nastoletnim, kontynuowało leczenie w dorosłości ¹.

Nieletni w badaniu otrzymywali opiekę według tzw. „modelu holdenderskiego”, który, choć dopuszcza możliwość tranzycji młodzieży, opiera się na długotrwałym gatekeepingu. Więcej na ten temat piszemy w naszej krytyce tego rozwiązania ². Wewnątrz tego systemu osoby nieletnie, u których zdiagnozowano dysforię płciową, otrzymują analogi GnRH – popularnie nazywane „blokerami dojrzewania”. Analogi GnRH powstrzymują produkcję estradiolu lub testosteronu. Opóźnia to wykształcenie się trzeciorzędowych cech płciowych, pozwalając osobie na eksplorację swojej identyfikacji i podjęcie spokojnej, przemyślanej decyzji o terapii hormonalnej.

Co więcej, 12 z 16 osób, które zaprzestały terapii hormonalnej, wcześniej przeszło operację usunięcia gonad (jajników lub jąder). Jednocześnie żadna z nich nie otrzymuje terapii hormonami specyficznymi dla płci przypisanej przy urodzeniu. Istnieje możliwość, że przynajmniej część osób wstrzymała przyjmowanie hormonów ze względu na postrzegany brak takiej potrzeby, a nie ze względu na zmianę w tożsamości, czyli detranzycję.

Inne możliwe przyczyny odstawienia HRT wśród osób badanych

Odstawienie terapii hormonalnej mogło również wynikać z alternatywnej ścieżki tranzycji u osób niebinarnych, u których tymczasowa terapia hormonalna wystarczyła do uzyskania pożądanych zmian. Bazując na receptach wypisanych przez lekarzy, badanie nie miało możliwości, żeby wziąć pod uwagę osoby, które mogą kontynuować terapię poprzez samoleczenie lub opuściły Holandię.

Czy dane uległy znaczącym zmianom po wzroście ilości wyoutowanej trans młodzieży?

W badaniu nie stwierdzono różnicy w zjawisku zatrzymywania terapii u osób zdiagnozowanych przed i po roku 2012. Jest to rok, w którym w Holandii pojawił się ostry wzrost zgłoszeń osób nieletnich z dysforią płciową, obserwowany również w innych krajach zachodnich. W tym samym czasie zauważono zmianę demograficzną – do poradni zaczęło się zgłaszać więcej osób transmęskich.

Bardzo często przeciwnicy transpłciowości wskazują na te zmiany jako dowód spadku jakości opieki, intencjonalnego wpychania dzieci na terapie hormonalne, czy fali kultury indoktrynującej osoby do „bycia trans”. Jednakże analizowane tutaj badanie nie daje żadnych podstaw do takich wniosków – pomimo zmian w ilości i demografii osób pod opieką kliniki, nie widać różnicy w trwałości terapii. Zatrzymanie terapii pozostaje zjawiskiem znikomym w każdej grupie i roczniku.

Te wyniki stają naprzeciw budowanej obecnie narracji środowisk transfobicznych, które podnoszą wątpliwości czy osoby poniżej 18. roku życia są w stanie świadomie podjąć decyzję o terapii hormonalnej. Wyciągane są anegdotyczne historie osób, które zaprzestały terapii po wejściu w dorosłość. Ma to być dowód na szerokie zjawisko pochopnych decyzji o terapii u nieletnich, szczególnie często u nastolatków, którym przypisano przy urodzeniu płeć żeńską.

Jednak z badania van der Loos et al. wynikają odwrotne wnioski – zaniechanie terapii hormonalnej jest zjawiskiem marginalnym. Ogromna większość osób, które rozpoczęły tranzycję medyczną przed 18. rokiem życia, będzie ją kontynuować w dorosłości.

Każdy ma prawo do autonomii cielesnej!

Odbieranie sprawczości nieletnim, szczególnie w tematach queerowości, jest popularną i starą taktyką środowisk konserwatywnych. Blokowanie queerowym nastolatkom możliwości samostanowienia jest niczym więcej jak przemocą – próbą zduszenia identyfikacji i utrudnienia drogi do życia po swojemu.

Zaprzestanie użycia analogów GnRH prowadzi do rozpoczęcia się normatywnego dojrzewania, więc jest to proces w pełni odwracalny, również w zakresie efektów ubocznych. Najpoważniejszy z nich – zatrzymanie wzrostu gęstości kości – po odstawieniu blokerów ustępuje, a wskaźniki powracają do normy ⁵. Jest to akceptowalne przy zachowaniu odpowiedniej kontroli nad terapią. Opisujemy to w artykule dotyczącym blokerów dojrzewania ⁶.

Dlatego dzisiaj jest wyjątkowo ważne, by posłuchać twardej nauki, a nie sensacjonalistycznych anegdot z prawicowych pism. Badanie holenderskich naukowców dołącza do rosnącej podstawy naukowej, pozwalającej stwierdzić że tożsamości osób transpłciowych są w ogromnej większości przypadków stałe i bezpieczne, niezależnie od wieku. To osoby trans są najlepszymi specjalistami w swoim temacie i dotyczy to także młodzieży.